Poradnik – jak wybierać garnki?
Tu znajdziesz informacje:
1. Jak wybrać garnki - materiał2. Jak wybrać garnki - powłoka |
3. Garnki do zadań specjalnych:4. Na co jeszcze zwrócić uwagę wybierając garnki: |
Jakie garnki do gotowania wybrać? Doradzamy z praktycznego i estetycznego punktu widzenia. Na rynku dostępne są różne rodzaje garnków. To jakie garnki wybierzemy będzie miało duży wpływ na komfort gotowania i jakość przygotowanych posiłków, dlatego warto poświęcić trochę czasu na poszukiwania idealnego rozwiązania. W tym poradniku przybliżymy wady i zalety różnego typu garnków oraz pokażemy na co warto zwrócić uwagę wybierając garnki do gotowania. Zapraszamy do lektury!
1. Garnki – podział ze względu na materiał wykonania:
1.1 Garnki ze stali nierdzewnej.
Garnki ze stali nierdzewnej są zdecydowanie najpopularniejsze. Dobrej jakości garnki ze stali nierdzewnej są wytrzymałe, trwałe i odporne na uszkodzenia mechaniczne, ponadto garnki ze stali nierdzewnej są odporne na korozję i łatwe w czyszczeniu. Z racji na ich popularność na rynku znajdziemy wszystkie typy garnków z tego materiału: garnki do gotowania, rondle do mleka, garnki do gotowania na parze czy całe zestawy garnków.
-
Grubość dna – najlepsze będą garnki z grubym, potrójnym dnem. Dzięki temu zawartość garnka nie będzie się przypalać i pozostanie ciepłe jeszcze długo po ściągnięciu z kuchenki. Garnki z grubym dnem dobrze utrzymują temperaturę.
-
Skład stali - stal nierdzewna z uwagi na wysoką zawartość chromu jest odporna na wysokie temperatury i dobrze przewodzi ciepło. Ponadto często ma też w składzie molibden który działa silnie antykorozyjnie. Garnki ze stali nierdzewnej dobrej jakości mają oznaczenie 18/10 (18% chromu i 10% niklu) nie są to jednak garnki bezpieczne dla osób uczulonych na nikiel. Alergicy powinni wybierać garnki z oznaczeniem 18/0 (18% chromu i 0% niklu).
Porada: Jeśli chcesz uniknąć tęczowych przebarwień na spodzie garnka nigdy nie wrzucaj soli do zimnej wody! |
Zalety |
Wady |
|
|
1.2 Garnki aluminiowe
Są bardzo lekkie i nagrzewają się 16 razy szybciej niż garnki ze stali, co znacznie wpływa na szybkość przygotowania potraw. Ich dodatkowym atutem jest stosunkowo niska cena.
Jednak garnki aluminiowe uważane są za szkodliwe dla zdrowia z racji tego, że podczas gotowania i przechowywania cząstki aluminium przedostają się do jedzenia. W kontakcie z kwaśnymi potrawami / składnikami proces ten przebiega 2 razy szybciej. Bezpiecznym rozwiązaniem będą zatem garnki z aluminium anodowanego czyli upraszczając - utlenionego. Proces anodowania znacznie spowalnia uwalnianie się aluminium do potraw a także utwardza naczynie. Innym sposób „zabezpieczenia” garnków aluminiowych jest pokrycie ich powłoką ceramiczną, kamienną lub teflonową. Taka powłoka dodatkowo sprawi, że jedzenie nie będzie przywierało do dna garnka.
Uwaga! Unikaj przygotowywania i przechowywania w aluminiowych garnkach kwaśnych potraw. |
Zalety |
Wady |
|
|
1.3 Garnki ceramiczne
Garnki ceramiczne to samo zdrowie. Zostały wprowadzone na rynek gdy teflon okryto złą sławą. W garnkach i patelniach ceramicznych można przygotowywać jedzenie przy użyciu małej ilości tłuszczu, wszystko dzięki ich gładkiej powierzchni. Naczynia do gotowania z ceramiki są dobrym wyborem dla alergików ponieważ ceramika nie wchodzi w reakcje z żywnością. Garnki ceramiczne długo utrzymują ciepło, ale nie są odporne na bardzo wysokie temperatury. Zaleca się gotowanie w nich na małym lub średnim ogniu. Ich gładka powierzchnia jest mniej odporna na zarysowania niż np. powierzchnia garnków ze stali, należy więc używać drewnianych lub silikonowych łopatek do mieszania i przekładania potraw.
Silargan® od Silit czyli ceramika 2.0
Silargan® jest połączeniem stali bezniklowej i ceramiki. Jest bardzo mocny, odporny na zarysowania oraz bardzo trwały. Ceramiczna powierzchnia jest w przeciwieństwie do innych materiałów niemal całkowicie gładka, higieniczna, nie wywiera wpływu na smak potraw. Silargan® jest technologią wprowadzoną przez markę Silit. Garnki, patelnie i szybkowary Silit z powłoką z Silarganu® nadają się na indukcję.
Zalety |
Wady |
|
|
1.4 Garnki miedziane
Garnki miedziane nie tylko imponująco wyglądają ale również są bardzo praktyczne. Miedź charakteryzuje się bardzo dobrym przewodnictwem cieplnym, dzięki temu pełną kontrolę w czasie smażenia oraz gotowania, ponieważ szybko reaguje na zmiany temperatury. Ponadto ciepło rozchodzi się równomiernie, więc szybko nagrzewa się nie tylko dno ale i ścianki naczynia. Wnętrze garnka zwykle pokryte jest ceramiczną lub aluminiową powłoką co ułatwia pielęgnację. Garnki miedziane są wyjątkowym dodatkiem do kuchni, są designerskie, ale i dość kosztowne.
Zalety |
Wady |
|
|
1.5 Garnki szklane
Garnki szklane są innowacyjnym rozwiązaniem i ciekawą alternatywą dla tradycyjnych garnków z aluminium, stali czy żeliwa. Są doskonałym wyborem dla alergików ponieważ nie wchodzą w reakcję z żywnością oraz nie wydzielają żadnych szkodliwych czy uczulających substancji. Potrawy przygotowane w naczyniach szklanych zachowują swój naturalny smak i aromat - szkło nie chłonie barwników, zapachów ani tłuszczu. Garnki są zrobione ze szkła żaroodpornego, dlatego możemy w nich gotować, smażyć, zapiekać czy gotować w mikrofalówce. Szkło żaroodporne jest odporne na wysokie temperatury, jednak zaleca się przygotowywanie potraw na małym lub średnim ogniu. Zbyt wysoka temperatura może spowodować, że danie zbyt mocno się przyrumieni. Garnki ze szkła szybko się nagrzewają natomiast szybko też tracą ciepło. Niezaprzeczalną zaletą jest możliwość kontrolowania stopnia przygotowania dania. Dzięki temu, że szklane naczynia są przeźroczyste możemy zajrzeć do garnka bez podnoszenia pokrywki. Garnki ze szkła można wykorzystać również do serwowania dań. Będzie to ciekawy sposób na zaprezentowanie kulinarnego dzieła.
Wskazówki – jak dobrze gotować w garnkach ze szkła:
|
Zalety |
Wady |
|
|
1.6 Garnki żeliwne
Garnki z żeliwa są wymagające w użytkowaniu ale umożliwiają nam przygotowywanie posiłków bez użycia tłuszczu. Naczynia żeliwne szybko się nagrzewają i długo zachowują ciepło. Dobór odpowiedniej temperatury gotowania jest bardzo ważny, ponieważ to od niej w dużej mierze zależy jakość i walory smakowe przygotowywanych potraw. Wysoka temperatura jaką uzyskują garnki i patelnie żeliwne umożliwia błyskawiczne przygotowanie potraw. Trzeba pamiętać, że kwaśne potrawy takie jak np. sos pomidorowy mogą mieć ciemniejszą barwę. Wynika to z faktu, że do potraw kwaśnych przedostają się związki żelaza. Nie jest to szkodliwe dla zdrowia, wręcz odwrotnie, rekompensuje naszemu organizmowi ewentualne braki żelaza w diecie.
Nie zaleca się przechowywania kwaśnych potraw w naczyniach żeliwnych, ponieważ jedzenie może nabrać metalicznego posmaku.
Zalety |
Wady |
|
|
2. Garnki – podział ze względu na powłokę.
Powłoka we wnętrzu garnka zapobiega przywieraniu jedzenia do jego powierzchni oraz ułatwia mycie naczyń po ich użyciu. Nie wszystkie garnki posiadają wewnętrzną powłokę. Nie ma jej w garnkach ze stali nierdzewnej, w garnkach żeliwnych i szklanych.
2.1 Garnki z powłoką teflonową
Teflon jest zdecydowanie najpopularniejszą powłoką garnków, stosowaną i używaną na całym świecie, jednak od lat wzbudzają kontrowersje. Wszystko przez szkodliwą substancję PFOA, która do 2013 roku była wykorzystywana do produkcji teflonu. Dzięki nieprzywieranej powłoce można gotować z użyciem małej ilości tłuszczu, a zatem lekko i zdrowo. Garnki z powłoką teflonową łatwo się czyści, nie chłoną tłuszczu, barwników czy zapachów. Powłoka teflonowa jest podatna na uszkodzenia, z tego powodu do mieszania należy używać drewnianych lub silikonowych szpatułek. Uszkodzenie powłoki z teflonu sprawi, że do jedzenia mogą przedostawać się szkodliwe związki chemiczne, a takie naczynie – z uwagi na nasze zdrowie, lepiej będzie wyrzucić.
Dlatego warto zwrócić uwagę na jakość garnków i użytego w nich teflonu. Kupowanie najtańszych modeli w tym przypadku nie będzie najlepszym rozwiązaniem. Często w tańszych modelach wykorzystywany jest teflon gorszej jakości, który będzie znacznie szybciej się ścierał.
Zalety |
Wady |
|
|
2.2 Garnki z powłoką tytanową
Garnki z powłoką tytanową są idealne do przygotowywania zdrowych posiłków. Jedzenie nie przywiera do ścianek więc nie ma potrzeby używania dużej ilości tłuszczu. Tytan nie wydziela szkodliwych substancji i nie wchodzi w reakcję z jedzeniem. Garnki z powłoką z tytanu są odporne na ścieranie, powłoka ta jest bardzo twarda i trudno ją zarysować. Duże garnki z powłoką tytanową które posiadają żaroodporną pokrywkę można wykorzystać również do pieczenia. Dzięki wysokiej nieprzywieralności tytanowej powłoki nie ma obaw, że przygotowywane danie przypali się. Większości garnków z powłoką tytanową można używać na wszystkich rodzajach kuchenek: gazowej, ceramicznej i indukcyjnej oraz myć w zmywarce. Kolejną dużą zaletą garnków jest to że mocno się nagrzewają i bardzo długo trzymają ciepło. Dzięki temu dania przygotowuje się szybko i można je gorące podać na stół.
Zalety |
Wady |
|
|
2.3 Garnki z marmurową powłoką
Garnki z marmurową powłoką są alternatywą dla klasycznych garnków z powłoką z teflonu. W 100% wolne od szkodliwego PFOA są przeznaczone dla tych, którzy chcą gotować bezpiecznie i zdrowo. Na rynku znajdziemy całe komplety garnków, rondle, patelnie i szybkowary wykończone właśnie tym materiałem. Naczynia te nadają się również do zapiekania i pieczenia - są odporne na wysokie temperatury. Marmur nie wchodzi w reakcje z żywnością oraz w żaden sposób nie zmienia jej naturalnego smaku i zapachu. Marmurową powłokę cechuje wysoki poziom nieprzywieralności, dzięki temu można przygotowywać posiłki bez tłuszczu. Marmur nie jest jednak tak odporny na zarysowania jak np. garnki z powłoką tytanową. Podczas gotowania należy stosować wyłącznie przybory kuchenne wykonane z drewna lub tworzywa. Jeśli chcemy aby nasze garnki służyły nam przez długie lata i zawsze wyglądały jak nowe, najlepiej myć naczynia bezpośrednio po ich użyciu, miękką gąbką do naczyń. Garnki z marmurową powłoką nie nadają się do mycia w zmywarce - silne detergenty niszczą powłokę i mogą powodować pojawianie się na jej powierzchni przebarwień.
Zalety |
Wady |
|
|
3. Granki do zadań specjalnych
3.1 Garnki do makaronu - po czym poznać dobry garnek?
Profesjonalny garnek do makaronu powinien mieć pojemność powyżej 1 l. Według przepisu na idealny makaron al dente na każde 100 g makaronu potrzeba 1 l wody. Oczywiście możemy ugotować makaron w mniejszym naczyniu, ale wtedy ryzykujemy jego sklejeniem. Dobry garnek do makaronu powinien też mieć wyciągany durszlak, który ułatwi nam odcedzanie i hartowanie makaronu pod zimną wodą oraz pokrywkę. Jeśli chodzi o materiał z którego powinien być wykonany, mamy pełną dowolność. Polecamy jednak wybrać taki, do którego ścianek makaron nie będzie przywierał. Dobrym rozwiązaniem będą stalowe garnki z powłoką nieprzywieralną, garnki ceramiczne, miedziane lub ze szkła.
3.2 Garnki do szparagów – jak wybierać?
Szparagi najlepiej gotować „na stojąco” tak, aby prawie całe były zanurzone w wodzie a główki wystawały ponad jej powierzchnię. Wtedy twarda część szparagów gotuje się wodzie a delikatne główki robią się na parze. Dlatego garnek do szparagów powinien być wysoki (mieć ok 20-25 cm wysokości) i dość wąski. Profesjonalne garnki do szparagów najczęściej wykonane są ze stali i są wyposażone w specjalne wyjmowane sito oraz pokrywkę.
3.3 Garnki i rondle do mleka – jaka jest różnica?
Rondle zwykle są mniejsze od garnków i posiadają tylko jeden długi uchwyt. Idealnie sprawdzą się do podgrzewania mleka, roztapiania masła czy przygotowania zasmażek i sosów. Garnki i rondle do mleka i sosów często mają mały dzióbek ułatwiający nalewanie. Mają charakterystycznie zakrzywiony uchwyt, który ułatwia ich podnoszenie i przelewanie mleka. Brzegi garnka powinny być wyprofilowane tak, żeby maksymalnie ułatwić wygodę przelewania z niego mleka lub gęstego sosu. Ważne by takie naczynie było wykonane z materiału który dobrze przewodzi ciepło i równomiernie je rozprowadza - nikt nie lubi gdy coś się w kuchni przypala!
3.4 Tagine – dla wielbicieli marokańskiej kuchni
Tagine to tradycyjna, marokańska potrawa złożona z duszonych mięs - jagnięciny, wołowiny i kurczaka z owocami, warzywami korzennymi, doprawiona cynamonem, imbirem i szafranem.
Specjalistyczne naczynie do przygotowywania egzotycznej potrawy Tagine to gratka dla wielbicieli marokańskiej kuchni. Naczynie z charakterystycznym „kominem” wykonanym z kamionki, sprawia, że w pełni wydobywa się smak prawdziwego Tagine. Charakterystyczna pokrywka umożliwia cyrkulację pary wodnej, dzięki czemu mięso staje się kruche i niezwykle delikatne, potrawa nie jest wysuszona i zachowuje składniki odżywcze.
3.5 Woki – nie tylko dla miłośników dań kuchni azjatyckiej
Wok dzięki swojemu kształtowi i grubym ściankom sprzyja równomiernemu rozchodzeniu się ciepła w środku. Możemy uzyskać wysoką temperaturę na całej powierzchni naczynia dlatego wok jest idealny do przyrządzania w nim dań kuchni egzotycznej, paelli, drobiu z warzywami czy smażonego makaronu. Dobry wok powinien mieć poręczne uchwyty lub rączkę, która pozwoli nam szybko zdjąć naczynie z palnika. Profesjonalny wok często jest wyposażony jest w kratkę którą możesz założyć na górę naczynia i wygodnie odstawić na nią łyżkę do mieszania. Niektóre modele woków posiadają również wyciągany durszlak, który zamienia wok w naczynie do gotowania na parze.
3.6 Szybkowary – garnki dla niecierpliwych
Szybkowar to dzieło świata nauki. Został zaprojektowany przez francuskiego fizyka Denisa Papin, który swój wynalazek nazwał zmiękczaczem kości, ponieważ w wyniku gotowania w szybkowarze kości drobiowe stają się elastyczne. Gotując w szybkowarze gotujesz zdrowo i oszczędzasz czas. Szybkowar to garnek ze szczelnie zamykającą się pokrywą. Gotowanie w nim przebiega za pomocą pary wodnej. Szybkowar napełniamy niewielką ilością wody (nie więcej niż 2/3 wysokości garnka), szczelnie zamykamy i rozpoczynamy gotowanie. Gdy temperatura w szybkowarze rośnie, wraz z nią rośnie ciśnienie. Gdy osiągnie ono maksymalną dla szybkowaru wartość przez otwór w pokrywie zacznie się wydobywać para wodna, a szybkowar poinformuje nas o tym gwizdem. Ten mechanizm reguluje ciśnienie wewnątrz naczynia zapobiegając eksplozji. Dania przyrządzone w szybkowarze zachowują więcej wartości odżywczych i walorów smakowych niż dania przygotowane w inny sposób.
3.7 Garnki do duszenia
Potrawy duszone są zdrowe, aromatyczne i pełne smaku. Takie dania można przygotowywać zarówno na kuchence jak i w piekarniku. Dobry garnek do duszenia / pieczenia mięs, warzyw i przygotowywania dań jednogarnkowych powinien być zrobiony z materiału który dobrze i równomiernie przewodzi ciepło. Jedzenie nie może się w nim przypalać lub przywierać do ścianek. Godny polecenia będzie np. garnek ceramiczny, którego można używać również w piekarniku. Gładka, ceramiczna powłoka nie chłonie zapachów ani smaków i nie wchodzi w reakcje z żywnością, przez co potrawy zachowują swój oryginalny smak i aromat. Garnek do duszenia powinien posiadać żaroodporną pokrywkę - wskazówki jak wybrać idealną pokrywkę znajdziesz tutaj.
4. Na co jeszcze zwrócić uwagę wybierając garnki
4.1 Dostosowanie do kuchenki
W przypadku kuchenek ceramicznych i gazowych kształt i rodzaj dna nie wpływa na trwałość i jakość użytkowania garnka. Jedynym wyjątkiem są garnki na indukcję, których producent wyraźnie zabrania używać na innym typie kuchenek.
Posiadam kuchenkę indukcyjną. Jak wybrać odpowiedni garnek?
Najpierw warto zrozumieć zasadę działania tego typu kuchenki.
Aby doszło do rozgrzania naczynia, między polem grzewczym płyty indukcyjnej a dnem garnka musi wytworzyć się pole magnetyczne. Dlatego dno garnka musi zawierać ferromagnetyk, który wykryje płyta indukcyjna. Jeżeli takiego nie ma - nie ma możliwości gotowania.
Jak najłatwiej sprawdzić, czy mamy styczność z odpowiednim naczyniem?
- Przyłożyć do niego magnes. Jeżeli zostanie przyciągnięty - trafiliśmy idealnie.
- Symbol zwojnicy na naczyniu.
- Idealnie płaskie dno - tylko takie zapewni równomierne rozprowadzenie ciepła, i unikniemy przypalenia naczynia.
- Średnica góry garnka jest równa bądź większa od średnicy dna. Tylko taki kształt zapewnia optymalny obieg ciepła.
- Garnek NIE JEST: aluminiowy, szklany oraz miedziany.
4.2 Grubość dna
Generalna zasada: im grubsze dno, tym lepiej. Zwłaszcza w przypadku garnków indukcyjnych! Jeszcze lepiej, jeżeli dno składa się z naprzemianległych warstw materiałów dobrze przewodzących ciepło, takich jak miedź i aluminium. Zalecana minimalna ilość warstw to 3, maksymalna dostępna na rynku to aż 11. Im ich więcej, tym szybciej garnek się nagrzewa, dłużej utrzymuje ciepło i lepiej je rozprowadza (czyli zmniejsza ryzyko przypalenia).
4.3 Oznaczenia i atesty
Naczynie, które może mieć kontakt z żywnością, musi posiadać przynajmniej z tych dwóch atestów:
- PZH (Państwowy Zakład Higieny)
- akredytowanego Laboratorium Inżynierii Materiałowej i Środowiska Instytutu KOMAG
4.4 Pokrywka i uchwyty
Jest wiele potraw, których sukces wykonania zależy nie tylko od odpowiedniego garnka, ale też dobrze dopasowanej pokrywki.
Co przede wszystkim wyróżnia dobrej jakości pokrywkę?
- lekko wypukły kształt
- idealne dopasowanie do garnka
- dobre odprowadzanie pary - zapobiega ono kipieniu i zwiększa aromat potrawy
- solidnie zamocowane uchwyty wykonane z wolno nagrzewających się materiałów (kategorycznie nie nadaje się drewno oraz plastik)
Z jakiego materiału powinna być pokrywka?
Materiał |
Zalety |
Wady |
Silikon |
Lekkie, dużo odmian kolorystycznych, zajmują mało miejsca, odporne na wysokie temperatury i zarysowania |
Tanie pokrywki, pozbawione atestów, mogą być toksyczne |
Szkło żaroodporne |
Odporne na wysokie temperatury, pozwalają obserwować potrawę bez konieczności podnoszenia pokrywy |
Ciężkie, łatwo je stłuc |
Stal emaliowana |
Trwałe, odporne na wysokie temperatury |
Szybko się nagrzewają |
Stal nierdzewna |
Najtrwalsze, odporne na wysokie temperatury i uszkodzenia mechaniczne, można używać w piekarniku |
Szybko się nagrzewają |
4.5 Garnki a ich reakcja chemiczna z żywnością
Rodzaj garnka |
Reakcja z jedzeniem |
Przechowywanie |
Użytkowanie i konserwacja |
Garnki ze stali nierdzewnej |
|
|
|
Garnki aluminiowe |
|
|
|
Garnki ceramiczne |
|
|
|
Garnki miedziane |
|
|
|
Garnki ze szkła |
|
|
|
Garnki żeliwne |
|
|
|
Garnki z powłoką teflonową |
|
|
|
Garnki z powłoką tytanową |
|
|
|
Garnki z powłoką marmurową |
|
|
|